Alkolün metabolizasyonu sonucunda açığa çıkan asetaldehit ve serbest radikallerden kaynaklanan oksidatif stres, beyinde öğrenme merkezlerinde oksidatif hasara neden olarak öğrenme ve belleği baskılar. Propolis, içerdiği flavonoidlerden dolayı kuvvetli antioksidan özellik göstermektedir. Çalışmamızda; alkolün öğrenme merkezlerinde oluşturduğu hasarlara karşı propolisin olası koruyucu rolünü araştırmayı amaçladık.

Genç- erişkin Wistar-Albino sıçanlar 4 gruba ayrıldı (n=8). Alkol grupları 30 gün boyunca kademeli olarak artan konsantrasyonlarda (%2,4 - %7,2 V / V) alkollü sıvı içecek diyeti ile beslendi. Propolis gruplarına 150 mg/kg propolis çözeltisi eklendi. Kontrol grubuna ise alkolün kalorisine eşdeğer alkol içermeyen sıvı içecek diyeti uygulandı. Deney süresince deneklerin günlük aldıkları besin miktarları ve kilo değişimleri kayıt edildi.

Kısa süreli bellek ve öğrenmenin test edilebilmesi için deney öncesinde, deney sonrasında ve alkol konsantrasyonunun artırıldığı günlerden önce T-labirent testi uygulandı. Deney sonunda sakrifikiye edilen sıçanların beyinlerinin serebellum, hipokampus, serebral korteks bölgelerinde, antioksidan enzimlerden SOD, CAT, GSH-Px aktiviteleri ile TBARS ve Nitrat /Nitrit düzeyleri karşılaştırıldı.

Grupların T-labirentteki değerleri bazal süre, sakınma 1 ve sakınma 2 süreleri açısından karşılaştırıldığında; kontrol grubu ile propolis grubu arasında fark görülmezken (P>0,05), alkol grubunun T-labirent değerlerinin kontrol ve propolis grubuna kıyasla azaldığı fakat bu55 azalmanın sadece 11. günde yapılan testlerde istatistiksel olarak anlamlı olduğu (P<0,05), Propolis + alkol grubu değerleri alkol grubundan yüksek, kontrol ve propolis gruplarından düşük çıkmış olmakla birlikte sadece 11. ve 30. günlerde alınan kayıtlar istatistiksel olarak anlamlı bulundu (P<0,05).

Propolis grubunun hipokampus ve korteks dokusundaki SOD ve GSH-Px enzim aktiviteleri kontrol gurubuna göre anlamlı düzeyde artış gösterdi (P<0,05). Bu da porpolisin antioksidan özelligi olduğunun bir göstergesi olarak kullanılabilir. Hipokampus, serebral korteks ve serebellum dokularındaki SOD, GSH-Px enzim aktiviteleri gruplar arasında karşılaştırıldığında; alkol grubu enzim aktivitesinin kontrol ve propolis grubundaki enzim aktivitelerinden daha az olduğu, propolis + alkol grubundaki enzim aktivitesinin ise alkol grubuna oranla arttığı gözlenmiştir. Fakat bunlarda sadce hipokampus ve serebral korteks dokusundaki enzim değişmeleri istatistiksel olarak anlamlı iken serebellum dokusundaki enzim değişimleri istatistiksel olarak anlamlı bulunamamıştır.

Sonuç olarak; propolisin kuvvetli bir anti oksidan özelliğe sahip olduğu, alkolün artan konsantrasyonlarda oksidatif strese bağlı olarak beyinde öğrenme merkezlerinde hasarlara neden olduğu, propolisin içerdiği antioksidan özellikten dolayı alkolün oluşturduğu hasarları tersine çevirici etkiye sahip olduğu sonucuna varıldı.

Kaynak:

• İnönü Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Öğrenme Ve Hafızanın Şekillendiği Beyin Bölgelerinde

  Alkolün Oluşturduğu Hasarlarda Propolisin Etkileri, Zümrüt Yılmaz, Malatya-2006